Dengan pelbagai jenis dan contoh ilustrasi yang berbeza yang dibincangkan, komponen utama dalam kebangkitan demokrasi yang tidak liberal hari ini ialah populisme . Pemimpin populis semasa—terutamanya dalam negeri Barat—mempunyai kecenderungan untuk mempromosikan nilai-nilai yang tidak liberal, contoh yang ketara ialah pengecualian pendatang dan kenyataan xenofobia secara terbuka. Gelombang ini telah dilabelkan sebagai "populisme xenophobic".

Pengarang Cas Mudde dan Cristóbal Rovira Kaltwasser membincangkan peranan populisme dalam kemerosotan demokrasi liberal. Dalam artikel itu, Mudde dan Kaltwasser mengatakan bahawa populisme—walaupun dikelilingi oleh konotasi negatif—bersifat demokratik, kerana ia memberikan suara kepada rakyat dan sangat mengikut idea pemerintahan majoriti. Masalahnya timbul dalam demokrasi liberal, kerana penulis mengatakan bahawa nilai liberal dan demokrasi secara dalaman bercanggah antara satu sama lain. Demokrasi menjanjikan pemerintahan majoriti manakala nilai liberal menjanjikan perlindungan kepada minoriti. [38] Tambahan pula, dikatakan populisme adalah produk demokrasi, tetapi pada umumnya pemimpin populis cuba menggunakan aspek demokrasi demokrasi liberal untuk melemahkan liberalisme. Ini berkait rapat dengan hujah Zakaria. Penulis cuba mewujudkan idea bahawa kebangkitan populisme menjejaskan nilai liberal kerana populisme pada terasnya menolak pluraliti dan perlindungan minoriti-selalunya nilai liberal yang jelas.

Lebih-lebih lagi, Sheri Berman menyokong idea bahawa demokrasi yang tidak dikawal oleh liberalisme boleh membawa kepada peraturan populis-dan dalam beberapa hal berbahaya, tetapi seterusnya mengatakan bahawa nilai-nilai liberal yang tidak dikawal oleh demokrasi boleh menjadi sama berbahaya, seperti yang dia katakan, melalui penggunaan sejarah. contohnya, ini boleh membawa kepada peraturan oligarki. Berman mengambil perspektif yang berbeza tentang peranan populisme dan mengatakan bahawa kelemahan institusi demokrasi yang telah membawa kepada kebangkitan populisme dan kemerosotan demokrasi liberal. [39] Semasa membincangkan perkara ini, Berman melalui contoh negara Barat—Amerika Syarikat dan Eropah—telah mengaitkan punca tindak balas populis kepada kerajaan negara yang tidak menghiraukan kepentingan rakyat biasa untuk golongan elit perniagaan. Ringkasnya, Berman cuba menunjukkan bahawa populisme telah membawa kepada kebangkitan demokrasi yang tidak liberal, manakala populisme telah mendapat daya tarikan akibat daripada institusi demokrasi yang terlalu diterajui oleh golongan elit. [40]